Nükleer enerjiye destek veren 30'un üzerinde ülke, mevcut nükleer reaktörlerin ömrünün uzatılması, yatırımları finanse edecek koşulların sağlanması, yeni nükleer enerji santrallerinin inşası ve küçük modüler reaktörlerin kurulmasında birlikte çalışmayı taahhüt etti.
Brüksel'de, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve Belçika hükümetinin ev sahipliğinde düzenlenen ilk Nükleer Enerji Zirvesi'nin sonunda Nükleer Enerji Ortak Bildirisi yayımlandı.
Nükleer enerji santralleri işleten, kuran veya nükleer enerji seçeneğini araştıran ülkelerin liderleri ile UAEA'nın ilk Nükleer Enerji Zirvesi için Brüksel'de bir araya geldiğine işaret edilen bildiride, liderlerin, enerji ve sanayi sektörlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltmayı, enerji güvenliğini sağlamayı, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeyi teyit ettiği ifade edildi.
Bildiride, özellikle sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla sivil nükleer kapasite geliştirmeyi tercih eden ülkelerle iş birliğinin artırılacağına dikkati çekerek, 21'inci yüzyıl ortalarına kadar net sıfıra ulaşmak amacıyla gelecek yıllarda enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan ayrılışta kararlı ve bilime uygun biçimde eylemlerin hızlandırılacağı kaydedildi.
“İklim değişikliği gezegenimiz ve tüm insanlık için varoluşsal bir tehdit oluşturuyor.” ifadesi yer alan ortak bildiride, şiddetli orman yangınları ve sellerin arttığı, küresel net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşma ihtiyacının giderek daha acil bir hal aldığı belirtildi.
Bildiride, artan sayıda ülkenin iklim, karbon ve sera gazı nötrlüğü veya net sıfır emisyon hedefleri belirledikleri hatırlatılarak, “Küresel net sıfır emisyona yönelik iddialı hedef, elektrik üretimi, ulaşım ve sanayi de dahil olmak üzere dünyanın en yoğun emisyona sahip sektörlerinin salımlarını radikal bir şekilde azaltmaları için kapsamlı bir yaklaşımı gerektirmektedir.” ifadesi kullanıldı.
“Nükleer enerji, güvenilir sıfır emisyonlu bir elektrik üretim kaynağıdır.” ifadesine yer verilen bildiride, nükleerin, temiz enerji sistemlerinin dayanıklı ve sürdürülebilir olmasını sağladığına işaret edildi.
Bildiride, mevcut nükleer reaktörlerin ömrünün uzatılması, nükleer yatırımları rekabetçi bir şekilde finanse edecek koşulların sağlanması, yeni nükleer enerji santrallerinin inşası ve küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere gelişmiş reaktörlerin konuşlandırılması gibi önlemler alınarak nükleer enerjinin potansiyelini tam olarak ortaya çıkarmak için birlikte çalışılacağı taahhüdünde bulunuldu.
– Nükleer çalışmalar desteklenecek
Nükleere yönelen ülkelerin bu alandaki çalışmalarının destekleneceği ifade edilen bildiride, “Teknolojik yenilik çabamızı sürdürmeye, nükleer santrallerin operasyonel performansını, güvenliğini ve ekonomisini daha da iyileştirmeye, küresel nükleer enerji endüstrisinin ve tedarik zincirlerinin dayanıklılığını ve güvenliğini artırmaya kararlıyız.” ifadesi kullanıldı.
Nükleer atıkların güvenli ve sürdürülebilir biçimde yönetimi konusunda da kararlı olduğu belirtildi.
Enerji arz güvenliğinin sağlanması konusunda yoğun çaba gösterileceğine dikkati çekilen bildiride, “Ülkeler arasında iş birliğini teşvik etmek amacıyla nükleer enerjinin geliştirilmesi için adil ve açık bir ortam yaratmaya kararlıyız.” değerlendirmesinde bulunuldu.
– Küçük reaktörlerde iş birliği
Bildiride, “Nükleer düzenleyicileri, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere gelişmiş reaktörlerin zamanında konuşlandırılmasını sağlamak için iş birliğini artırmayı teşvik ediyoruz.” ifadesi yer aldı.
Nükleer yakıt tedariki, nükleer güç ekipmanı imalatı ve kaynak güvenliği konularında koordineli çalışılmasının önemine işaret edilen bildiride, nükleer enerjiyi destekleyecek somut önlemlerin doğrudan kamu finansmanı, borç, garantiler ve gelir paylaşım planlarını içerebileceği kaydedildi.
Nükleer enerjinin, karbondan arınmaya önemli ölçüde katkıda bulunabilecek sıfır emisyonlu enerji üretim kaynaklarından olduğu vurgulandı.
Bildiride, uluslararası kurum ve kuruluşların nükleer enerjinin geliştirilmesi için uygun koşulları sağlamaları gerektiği ifade edildi.
Özellikle çok uluslu kalkınma bankaları ve finans kurumları ile bölgesel kuruluşların nükleer enerji projelerinin finansmanına yönelik desteklerini artırması gerektiği kaydedilen bildiride, bütün sıfır emisyonlu enerji kaynakları için eşit bir mali ortam kurulmasının önemine işaret edildi.
– İkinci Nükleer Zirve hazırlığı
Bildiride, uygun zamanda başka bir üye ülke ile Nükleer Enerji Zirvesi düzenlemesinin desteklendiği kaydedildi.
Fosil yakıt kullanımını azaltmak, enerji güvenliğini artırmak ve temiz enerjiye geçişi hızlandırmakta nükleer enerjinin rolüne dikkati çekmek için düzenlenen 1. Nükleer Enerji Zirvesi, sadece bu alana odaklanan bugüne kadarki en üst düzey toplantı olma özelliğini taşıyor.
30'dan fazla ülkenin temsil edildiği zirveye, çok sayıda lider ve bakan ile düşünce kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve enerji uzmanları katıldı. Türkiye'yi zirvede Dışişleri Bakanı Hakan Fidan temsil etti.