Newscientist'in haberina göre astronomlar, 2015 yılından bu yana WASP 121b'yi (Tylos) inceliyor. Bu dev gaz gezegeni, Jüpiter'in iki katı büyüklüğünde ve yıldızına son derece yakın bir yörüngede bulunuyor. Öyle ki, bu sıcak Jüpiter gezegeni sadece 30 Dünya saati içinde bir tam turunu tamamlıyor! Yıldıza olan aşırı yakınlığı nedeniyle atmosfer sıcaklığı 2500°C'ye kadar ulaşıyor, bu da demirin bile kaynama noktasına çıkmasına neden oluyor.
BİLİM DÜNYASINDA ŞAŞKINLIK YARATTI
Avrupa Güney Gözlemevi’nden Julia Seidel ve ekibi, Şili’de bulunan Very Large Telescope yardımıyla Tylos’un atmosferini detaylıca analiz etti. Yapılan gözlemler, gezegenin atmosferinde en az üç farklı katman bulunduğunu ve bu katmanların tamamen farklı yönlerde hareket ettiğini gösterdi. Bu tür bir atmosfer yapısı, şimdiye kadar hiçbir gezegende gözlemlenmedi!
Seidel, bu keşfi “Tam anlamıyla çılgınca, bilim kurgu gibi bir düzen ve davranış biçimi” sözleriyle tanımladı.
ATMOSFER MODELLERİ TYLOS'TA İŞE YARAMIYOR
Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin atmosferleri genellikle belirli bir düzen izler. Örneğin, gezegenlerin alt atmosferlerindeki güçlü rüzgarlar iç ısı farklarıyla yönlendirilirken, üst atmosferdeki rüzgarlar ise güneş ışınlarının gezegenin bir yüzünü daha fazla ısıtmasıyla şekillenir.
Ancak, Tylos’un atmosferinde işler tam tersine işliyor!
Alt atmosferdeki rüzgarlar, yıldızın yaydığı ısıya bağlı olarak sıcak taraftan soğuk tarafa doğru hareket ediyor.Jet akımı (en hızlı rüzgar bandı), orta katmanda bulunuyor ve gezegenin ekvatoru boyunca, gezegenin dönüş yönüne paralel olarak esiyor.Üst atmosferde ise, hidrojen gazı gezegenden dışarı doğru hareket ediyor.Bilim insanları, bu alışılmadık atmosfer yapısını mevcut atmosfer modelleriyle açıklamanın imkansız olduğunu belirtiyor. Seidel, “Gözlemlediğimiz şey, teorik modellerin tam tersine işliyor” diyerek, bu keşfin yeni teoriler geliştirilmesi gerektiğini gösterdiğini vurguladı.
EVRENİN EN HIZLI RÜZGALARI TYLOS'TA ESİYOR!
Araştırmacılar, Tylos’un atmosferinde gözlemlenen jet akımının şimdiye kadar herhangi bir gezegende kaydedilen en güçlü rüzgar akımı olduğunu keşfetti. Bu rüzgarın hızı, saatte 70.000 kilometreye ulaşıyor!
Bu hız, önceki rekor sahibi gezegenin atmosferindeki rüzgardan neredeyse iki kat daha hızlı. Bilim insanları, bu aşırı hızın nedenini henüz kesin olarak açıklayabilmiş değil. Ancak, Tylos’un güçlü manyetik alanının veya yıldızından gelen ultraviyole ışınımın atmosfer akışlarını değiştirmiş olabileceği düşünülüyor.
