Antibiyotik direnci bir yılda üç milyon çocuğun ölümüyle ilişkilendiriliyor

Gündemi BBC Türkçe'den takip etmek artık WhatsApp'ta da mümkün. Haberlerimizin doğrudan telefonunuza gelmesi için tıklayın

Çocuk sağlığı alanında önde gelen iki uzmanın yaptığı bir araştırmaya göre, 2022 yılında dünya genelinde üç milyondan fazla çocuk antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar sonucu hayatını kaybetmiş olabilir.

En çok risk altında olan çocukların Afrika ve Güneydoğu Asya'dakiler olduğu tahmin ediliyor.

Antimikrobiyal direnç de denen bu durum, enfeksiyonlara neden olan mikropların antibiyotik ilaçların artık işe yaramayacağı şekilde evrimleşmesiyle ortaya çıkıyor.

Bu, dünya nüfusunun karşı karşıya olduğu en büyük halk sağlığı tehditlerinden biri olarak tanımlanıyor.

Yeni bir araştırma, antibiyotik direncinin çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koyuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Bankası da dahil olmak üzere çok sayıda kaynaktan alınan verileri kullanan raporun yazarları, 2022'de ilaca dirençli enfeksiyonlarla bağlantılı üç milyondan fazla çocuk ölümü olduğunu hesapladı.

Uzmanlara göre bu yeni çalışma, çocuklarda antibiyotik direnciyle ilişkili enfeksiyonların sadece üç yıl içinde on kattan fazla arttığını ortaya koyuyor.

Bu sayı, Covid-19 salgınının etkisiyle daha da kötüleşmiş olabilir.

Antibiyotik kullanımında artış

Antibiyotikler, cilt enfeksiyonlarından zatürreye kadar çok çeşitli bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek veya önlemek için kullanılıyor.

Bazen bir enfeksiyonu tedavi etmek yerine önlem amaçlı da veriliyor: Örneğin, birisi ameliyat olduğunda veya kanser için kemoterapi tedavisi gördüğünde enfeksiyonlara karşı önlem olarak verilebiliyor.

Antibiyotikler soğuk algınlığı, grip veya Covid-19 gibi viral enfeksiyonlara karşı etkili değil.

Ancak bazı bakteriler, aşırı veya uygunsuz kullanım nedeniyle bazı ilaçlara karşı direnç geliştirirken, uzun ve maliyetli bir süreç olan yeni antibiyotik üretimi de oldukça yavaşlamış durumda.

Raporun baş yazarları, Avustralya'daki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü'nden Doktor Yanhong Jessika Hu ve Clinton Sağlık Erişim Girişimi'nden Profesör Herb Harwell, yalnızca en ciddi enfeksiyonlarda kullanılması amaçlanan antibiyotiklerin kullanımında önemli bir artışa işaret ediyor.

Direnç riski yüksek antibiyotiklerin kullanımı 2019-2021 yılları arasında Güneydoğu Asya'da yüzde 160, Afrika'da ise yüzde 126 arttı.

Aynı dönemde, şiddetli ve pek çok ilaca dirençli enfeksiyonlara karşı son çare olan "yedek antibiyotiklerin" kullanımı da Güneydoğu Asya'da yüzde 45, Afrika'da ise yüzde 125 arttı.

Azalan seçenekler

Yazarlar, bakterilerin bu antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi durumunda, çoklu ilaca dirençli enfeksiyonların tedavisi için çok az alternatif kalacağı veya hiç olmayacağı konusunda uyarıyor.

Prof. Harwell bulgularını bu ayın sonlarında Viyana'da düzenlenecek Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Kongresi'nde sunacak.

"Bu herkesi etkileyen küresel bir sorun. Bu çalışmayı, antibiyotik direncinin çocukları orantısız bir şekilde etkilemesine odaklanmak için yaptık" diyor.

"Dünya çapında antimikrobiyal dirençle ilişkili üç milyon çocuk ölümünün olduğunu tahmin ediyoruz."

Antibiyotik direncinin çözümü var mı?

Dünya Sağlık Örgütü, antibiyotik direncini karşı karşıya olduğumuz en ciddi küresel sağlık tehditlerinden biri olarak tanımlıyor.

Viyana'dan konuşan Prof. Harwell, bunun kolay bir çözümü olmadığı konusunda uyarıyor:

"Bu, tıbbın ve aslında insan yaşamının her alanına yayılan çok yönlü bir sorun.

"Antibiyotikler etrafımızda her yerde var, yiyeceklerimize ve çevreye karışıyorlar, dolayısıyla tek bir çözüm üretmek kolay değil."

Antibiyotik direncinden sakınmanın en iyi yolunun enfeksiyondan tamamen kaçınmak olduğunu, bunun da daha yüksek düzeyde bağışıklama, su arıtımı ve hijyen gerektirdiğini ekliyor:

"Daha fazla antibiyotik kullanımı olacak çünkü onlara ihtiyaç duyan insan sayısı artıyor, fakat bunların uygun şekilde ve doğru ilaçlarla yapıldığından emin olmamız gerekiyor."

İngiltere'nin başkenti Londra'daki King's College'da mikrobiyoloji alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Dr. Lindsey Edwards, yeni çalışmanın "önceki verilerle karşılaştırıldığında önemli ve endişe verici bir artışa işaret ettiğini" söylüyor:

"Bu bulgular küresel sağlık liderleri için bir uyarı niteliğinde olmalı.

"Kararlı bir eylem olmadan antibiyotik direnci, özellikle dünyanın en savunmasız bölgelerinde çocuk sağlığı alanında onlarca yıllık ilerlemeyi baltalayabilir."