Türkiye’nin büyük bölümü aktif fay hatları üzerinde yer alıyor ve her an deprem riski taşıyor. Bu nedenle sadece depreme dayanıklı binalar değil, bilinçli bireyler de can güvenliğinin en önemli unsurlarından biri. AFAD ve uzmanların yıllardır altını çizdiği gibi, deprem anında doğru hareket tarzı, ölüm ya da yaralanma riskini ciddi şekilde azaltabiliyor. Peki, deprem anında ne yapmalı? İşte hayat kurtaran 10 altın kural...
1: PANİK YAPMADAN SAKİN KALINMALI
Deprem sırasında yaşanan panik hali, yanlış karar alma riskini artırır. Bağırmak, koşmak veya bilinçsizce hareket etmek yerine, bulunduğu ortamı hızlıca değerlendirerek harekete geçmek gerekir. Sakinlik, güvenli davranışın temelidir.
2: ÇÖK-KAPAN-TUTUN TEKNİĞİ UYGULANMALI
Uluslararası kabul gören bu teknik, kapalı alanlarda güvenli pozisyon almayı sağlar. Çökmek, başı ve boynu kapayarak kapanmak ve sağlam bir eşyaya tutunarak sabit kalmak, enkaz altında kalma riskini azaltır. Bu refleks, özellikle ani sarsıntılarda hayati öneme sahiptir.
3: SAĞLAM MOBİLYA YANLARI TERCİH EDİLMELİ
Yıkılma riski olmayan büyük mobilyaların yanları, "hayat üçgeni" oluşturabilecek alanlardır. Bu bölgeler, tavan çökmelerinde yaşama boşluğu sağlayabilir. Masa altına değil, masa yanına geçilmesi önerilir.
4: ASANSÖR KULLANILMAMALI
Deprem anında asansörler sıkışma veya düşme riski taşıdığı için kullanılmamalıdır. Binada kalınması gerekiyorsa, güvenli bir noktada sarsıntının bitmesi beklenmelidir. Dışarı çıkılması gerekiyorsa merdiven yerine açık çıkışlar tercih edilmelidir.
5: ELEKTRİK, GAZ VE SU TESİSATLARINA MÜDAHALE EDİLMEMELİ
Deprem sırasında bu sistemlere dokunmak, yangın ya da patlama gibi ikincil afetlere neden olabilir. Sarsıntı geçtikten sonra gaz kokusu hissediliyorsa ana vanalar kapatılmalı ve ortam havalandırılmalıdır.
6: MERDİVEN VE BALKONLARDAN UZAK DURULMALI
Merdiven boşlukları ve balkonlar, yapısal olarak ilk zarar görebilecek alanlardandır. Bu bölgeler çökme riskine karşı güvenli değildir. Bireylerin bu alanlardan uzak durması gerekir.
7: ACİL İLETİŞİM HATLARI MEŞGUL EDİLMEMELİ
Deprem sonrası mobil şebekelerde yoğunluk yaşanabilir. Bu nedenle SMS veya internet tabanlı uygulamalarla iletişim kurulması tavsiye edilir. Acil numaralar yalnızca ihtiyaç halinde aranmalıdır.
8: GAZ SIZINTISI VE YANGIN TEHLİKESİ VARSA TAHLİYE EDİLMELİ
Sarsıntı sonrası gaz, duman veya kıvılcım gibi tehlike belirtileri varsa, bina hızla ve dikkatli biçimde terk edilmelidir. Açık alanda güvenli bir noktaya geçilmelidir.
9: ACİL DURUM ÇANTASI
İlk yardım malzemeleri, su, gıda, fener, pil, battaniye, yedek giysi ve kimlik fotokopileri gibi temel ihtiyaçları içeren bir acil durum çantası evde, okulda veya iş yerinde hazırda tutulmalıdır.
10: TATBİKATLARA HAZIRLIK SAĞLANMALI
Deprem bilinci bireysel değil toplumsal bir sorumluluktur. Aile bireyleriyle düzenli tatbikatlar yapılmalı, evdeki eşyaların sabitlenmesi ve kaçış planlarının oluşturulması sağlanmalıdır.