Türkiye’de gıda ürünlerindeki fiyat artışları nedeniyle yaşanan geçim sıkıntısı gün geçtikçe büyüyor.
Kış sezonunun gelmesiyle sera ürünlerine olan talep de arttı. Seraları ısıtma maliyetleri yükselirken, diğer giderlerdeki artışlar da eklenince sebze-meyve fiyatları cep yakıyor. Ürünler tarladan sebze meyve haline gelene kadar ikiye üçe katlanıyor. Uzmanlara göre maliyet artışları devam ettiği sürece, gıda ürünlerinin fiyatlarında adeta tufan yaşanacak, zam miktarının ne olacağı ise belirsiz.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü verilerine göre, 22 Kasım 2024 itibarıyla son bir yılda domatesin fiyatı yüzde 250 artarak 20 liradan 70 liraya yükseldi. Çeri domates 80 liradan 200 liraya, enginar 24 liradan 40 liraya fırladı. Brokolinin fiyatı yüzde 260 artışla 90 liraya çıkarken, kuru sarımsağın fiyatı yüzde 122 artışla 90 liradan 200 liraya, ıspanağın kilogram fiyatı 15 liradan 40 liraya fırlarken göbek salata 15 liradan 40 liraya, patlıcan 25 liradan 60 liraya, karnabahar 15 liradan 50 liraya kadar yükseldi.
Meyvelerde de ciddi fiyat artışları söz konusu. 22 Kasım 2023’te halde 15 lira olan mandalinanın kilosu bu yıl aynı dönemde 50 liraya, portakalın kilosu 25 liradan 40 liraya, limonun kilosu 15 liradan 25 liraya, yerli kivinin kilosu 40 liradan 80 liraya çıktı.
GÜNLÜK 211 TL LAZIM
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için günlük 695 lira harcaması gerekiyor. Bu rakam bir asgari ücretlinin günlük kazandığı ücretten 129 lira fazla. BİSAM’a göre günlük harcamalarda Ekim 2024’te en yüksek maliyet grubunu 211.62 liralık harcama gereksinimi ile meyve sebze grubu oluşturuyor. Genel gıda harcamalarda meyve ve sebze yüzde 30.4 pay ile ilk sırada yer alıyor. Son iki ayda sebze ve meyve harcaması zirveye oturdu. 4-6 yaşındaki bir ferdin sağlıklı beslenebilmesi için günde 31.74 lira, 10-18 arasındaki bir ferdin 52.91 lira, yetişkin bir erkek ve kadının her birinin günlük 63.49 lira harcaması gerekiyor.
KORKUNÇ ARTIŞLAR OLACAK
Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, alım gücü kalmadığı için yurttaşın sağlıklı gıdaya ulaşmasının zor olduğuna işaret ederek “Modern seraların m2 fiyatları ve ısıtma maliyetleri korkunç yüksek. Sera ürünlerinde fiyatların geçen yılın altında olma ihtimali yok. Yaş sebzede sera ürünlerinde korkunç fiyat artışları olacak. Ayrıca maliyetler artınca serayı ısıtamayan üretici sera sayısını düşürme yoluna gidiyor. Gerçekten gıda tufan yaşanacak” diye konuştu.
HERKES ŞİKAYETÇİ
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da yaş sebzede üretim sıkıntısı olmadığını ancak fiyatların arttığını belirterek, “Bizim elimizden de bir şey gelmiyor. Fiyatların önümüzdeki günlerde nereye geleceğini biz de kestiremiyoruz. Alım gücü düştüğü için vatandaş olarak fiyatların geldiği seviye beni de zorluyor. Üretici memnun değil, haldeki herkes şikâyetçi, tüketici şikâyetçi. Ürünlere göre planlama yapılmalı. Mesela bu yıl sarımsakta sıkıntı var, ürün bulunamıyor, halde de fiyatı çok yükseldi” dedi.