Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması'nın çağrısıyla Haydarpaşa Garı ve Sirkeci Garı'nın Kültür Bakanlığı’na devredilme kararına karşı eylem gerçekleştirildi.
Eylem, Kadıköy İskele Meydanı'nda başladı, ardından 'Kültürel miras satılamaz' ve 'Haydarpaşa gardır kayyıma hayır' sloganlarıyla Haydarpaşa Garı önüne doğru yürüyüş yapıldı.
Zaman zaman polisle çevre ve kent savunucuları arasında tartışma yaşandı. Yürüyüşe, Kadıköy Belediye Başkanı Mesut Kösedağı, CHP Kadıköy İlçe Başkanı Ali Narin, Taksim Dayanışması sözcülerinden mimar Mücella Yapıcı da katıldı.
Ortak basın açıklamasını Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Başkanı Tonguç Özkan okudu.
Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının dünyada iki kıtayı demir yolları ile birleştiren ve bir başka örneği bulunmayan gerek uluslararası gerekse ulusal koruma otoriteleri tarafından dünyanın "yaşayan endüstri mirası" olarak kabul edildiğini belirten Özkan, "Evrensel koruma ilkeleri, İstanbul'un deprem gerçeği ve ulaşım ihtiyaçları dikkate alınarak, garlarımızın "gar" olarak kullanılmaya devam edilmesi ve trenlerimizle birlikte topluma bir an önce iade edilmesi yaşamsal bir zorunluluktur" dedi.
"HAYDARPAŞA GARI’NIN İS¸LEVİNİ KORUMAK İÇİN MÜCADELE EDİYORUZ"
Yapılan açıklamada öne çıkan başlıklar şöyle:
"Haydarpas¸a Garı, limanı ve çevresinin 2000’li yıllardan bu yana iktidar ve emrindeki TCDD yönetimi tarafından büyük bir inatla sermayeye pes¸kes¸ çekilme giris¸imine kars¸ı, toplumun tüm duyarlı kesimleri ile birlikte yılmadan ve usanmadan bir direnis¸ veriliyor. Kent Toplum ve Çevre İçin Haydarpas¸a Dayanıs¸ması olarak, gerek hukuksal alanda, gerekse 19 yıldır durmaksızın sürdürdügˆümüz pazar nöbetleri ile, 2005 yılından bu yana yas¸ayan endüstriyel kültür varlıgˆımız olan Haydarpas¸a Garı’nın endüstriyel ve kamusal demir yolu is¸levini korumak için mücadele ediyoruz.
Özellikle 2004 yılından itibaren, TCDD ve kamusal alanlarımızın özelles¸tirilmesine dair yasalar çıkartılarak, koruma kurulu kararları, koruma amaçlı imar planları yok sayılarak, s¸effaflıktan uzak, gizli kapaklı projeler, sözles¸meler yapılıp kamu kaynakları milyonlarca lira zarara sokularak; Deprem bekleyen bir kentin en önemli ulaşım yapıları ve ihtiyacı olan Haydarpaşa limanı, Haydarpaşa Garı, Sirkeci Garı, ulusal ve uluslararası gayrimenkul, turizm vb. sermayesinin emrine sunulmaya çalışılıyor.
Yıllar içinde bu amansız ugˆrası 'Haydarpas¸a Manhattan olacak', 'Haydarpas¸a Venedik olacak', 'Haydarpas¸a otel olacak', 'Haydarpas¸a ticaret merkezi olacak', 'Haydarpas¸a kültür merkezi olacak', 'Haydarpas¸a cruise liman olacak', 'Haydarpas¸a olimpiyat köyü¨ olacak' ve 'Haydarpas¸a müze olacak' gibi söylemler ve kentsel dönüs¸üm projeleri olarak kars¸ımıza çıktı. Aynı inatla sürdürülen yasal ve toplumsal mücadelelerin sonucunda bütün bu projeler ortadan kaldırıldı."
"AGˆUSTOS 2024’TE YAPILAN BIR PROTOKOLLE..."
"Ancak inat bitmedi. Haydarpas¸a Garı’nın gar is¸leviyle milyonlarca bedel ödenerek yapılan restorasyonu ve arkeolojik çalıs¸maları sona erip trenleriyle ve toplumla bulus¸ması beklenirken iktidar bu kez kars¸ımıza kültür endüstrisi sermayesi adına 'kültür vadisi' denilen bir proje çıkardı. TCDD’nin kendi müdürlüklerinin dahi İstanbul’un merkezi gar binası olan Haydarpas¸a ve Sirkeci garlarına olan ihtiyacı ısrarla belirtilmesine ragˆmen TCDD yönetimi tarafından Agˆustos 2024’te yapılan bir protokolle Haydarpas¸a ve Sirkeci Garları 29 yıllıgˆına Kültür ve Turizm Bakanlıgˆı'na devredildi.
Hukuksuz ve kamu yararına aykırı bulunan bu protokole kars¸ı TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ve Birles¸ik Tas¸ımacılık Çalıs¸anları Sendikası tarafından protokolün yürütmesinin durdurulması ve iptali için idari yargıda dava açılmıs¸tır.
Gerek protokol eki belgede demir yollarına bırakılan alanın yetersizligˆi ve ardından yine gizli kapaklı hazırlanan ve son günlerde Kültür ve Turizm Bakanı tarafından kamuoyuna açıklanan bu yeni dönüs¸üm projesi taslagˆı, digˆer projelerde oldugˆu gibi Sirkeci ve Haydarpas¸a garlarını, kamu yararı ve toplumun ulas¸ım hakkının gözetilmesi kaygılarından uzak bir s¸ekilde, özel bir zümreye hizmet edecek bir kültür endüstrisi alanına dönüs¸türme çabasından bas¸ka bir s¸ey degˆildir. Her türlü yöntem kullanılarak toplum nezdinde mes¸rulas¸tırılmaya çalıs¸ılan bu projeler incelendigˆinde arkeo-park, müze, bienal, millet bahçesi ve performans sanatları merkezi gibi is¸levlerle garın ana ulas¸ım merkezi olarak kullanımının geri plana atılacagˆı açık olarak anlas¸ılmaktadır."
"TOPLUMA İADE EDİLMESI YAS¸AMSAL BİR ZORUNLULUKTUR"
"Haydarpaşa ve Sirkeci garları sembolik olan birkaç trenin geleceği bir istasyona çevrilmek isteniyor. Tüm dünya metropollerinde s¸ehir merkezindeki garların ihtiyaç duydugˆu trenlerin bakım, onarım, depo ve park alanları ile demiryolcuların çalıs¸ma mekanları gibi yerler Haydarpas¸a ve Sirkeci söz konusu oldugˆunda planlara dahil edilmiyor. Bakın Adapazarı Garı’nın 4 peron ve 6 yolu oldugˆu bir durumda Anadolu Yakası’nın tarihi garı Haydarpas¸a’da sadece 3 peron ve 4 yol planlanıyor. Nüfusu ve cogˆrafi büyüklügˆü İstanbul ile kars¸ılas¸tırılamayacak olan 254 binlik nüfuslu Venedik’in Santa Lucia Garı’nda bile 23 peron bulunuyor.
Venedik Santa Lucia Garı’nda günde 25 çift tren kalkarken, Sirkeci’de sadece yılda 1 kez Orient Ekspres, Haydarpas¸a Garı’nda ise günlük sadece birkaç çift YHT is¸letmek planlanıyor. Sirkeci ve Haydarpas¸a garlarındaki peron sayılarının bu kadar az tutulmus¸ olması demiryolculuk is¸letmeciligˆinin hakkıyla yapılmasının önüne geçmektedir. Bizler tüm bunların bilinçli olarak yapıldıgˆının farkındayız."
"GALATAPORT VARİ TÜKETİM VİTRİNLERİ HALİNE GETİRİLMEK İSTENİYOR"
"Çünkü Haydarpas¸a ve Sirkeci garları halka hizmet eden kamusal ulas¸ım mekanları olarak degˆil, sermaye yatırımlarının yapılacagˆı Galataport vari tüketim vitrinleri haline getirilmek isteniyor. Asli görevi kültür varlıklarımızı korumak olan ve Haydarpas¸a Garı’nın tüm is¸levleri ile korunmasına dair kendi bünyesindeki Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarını dahi dava konusu etmis¸¸.
Kültür ve Turizm Bakanlıgˆı'na tekrar ve önemle hatırlatıyoruz. Haydarpas¸a ve Sirkeci garları dünyada iki kıtayı demiryolları ile birles¸tiren ve bir bas¸ka örnegˆi bulunmayan gerek uluslararası gerekse ulusal koruma otoriteleri tarafından dünyanın 'yas¸ayan endüstri mirası' olarak kabul edilmis¸tir. Bu 'yas¸ayan' endüstriyel mirasının sermayeye pes¸kes¸ çekilerek öldürülmesine asla geçit vermeyecegˆiz. Evrensel koruma ilkeleri, İstanbul’un deprem gerçegˆi ve ulas¸ım ihtiyaçları dikkate alınarak, garlarımızın “gar” olarak kullanılmaya devam edilmesi ve trenlerimizle birlikte topluma bir an önce iade edilmesi yas¸amsal bir zorunluluktur."
"TÜM KENT HAKKI SAVUNUCULARINI SAHİP ÇIKMAYA ÇAGˆIRIYORUZ"
"Toplumsal ihtiyaçları ve evrensel ilkeleri görmezden gelen tüm projeler gibi, meşruluktan uzak bu projeleri de reddediyoruz. Yirmi yıldır sürdürdügˆümüz haklı mücadelemiz, Haydarpas¸a ve Sirkeci garları tam kapasite ile topluma iade edilene kadar sürecektir. Kültür-sanatın araçsallas¸tırılması ile demiryolcuların, emekçilerin, is¸çilerin ve garlardaki küçük esnafın Haydarpas¸a ve Sirkeci’de yerinden edilmesine, koparılmasına izin vermeyecegˆiz. Haydarpas¸a Garı tren seferleri ve tüm is¸levleriyle halkın kullanımına sunulana kadar 'Haydarpas¸a gardır, gar kalacak' demekten ve nöbetlerimizden vazgeçmeyecegˆiz. Bu kapsamda tüm kent hakkı savunucularını ve halkımızı s¸ehrin garlarına sahip çıkmaya ve birlikte mücadele etmeye çagˆırıyoruz.
Bugün yalnızca Haydarpas¸a ve Sirkeci gibi kamusal mekânlar yok edilmiyor. Kadınlar, hayvanlar, çocuklar ve dogˆa da yok ediliyor. Oysa bunların hiçbiri birbirinden bagˆımsız degˆil. Yıkım ve yok etmeye dayalı iktidar politikalarına kars¸ı yas¸amı ve müs¸terekleri savunan herkesle bu mücadelede ortaklas¸mak istiyoruz. Yıkıma kars¸ı yas¸amı savunan herkesi, tüm kent hakkı savunucularını, demiryolcuları, mimarları, kadınları, emekçileri, ögˆrencileri, akademisyenleri, sanatçıları ve aktivistleri Haydarpas¸a ve Sirkeci garlarının demir yolu is¸levine sahip çıkmaya çagˆırıyoruz."
Basın açıklaması, "Haydarpaşa gardır gar kalacak" sloganıyla Haydarpaşa Garı önünde son buldu.