Her yıl yaklaşık çeyrek milyon kadının rahim ağzı kanseri nedeniyle yaşamını yitirdiği insan papilloma virüsü (HPV), yalnızca kadınlar için değil, erkekler için de sorun teşkil ediyor. Dünya genelinde son derece yaygın olan HPV, sadece cinsel yolla değil, toplu kullanıma açık alanlardan da bulaşabiliyor. ABD, İngiltere, Almanya ve Avustralya gibi birçok gelişmiş ülkede ulusal aşı programına dahil edilerek ücretsiz olarak uygulanıyor. Ancak Türkiye’de hâlâ ulusal aşı takvimine alınmış değil. Kadınların %80’i hayatlarının bir noktasında HPV’nin en az bir türüne maruz kalıyor. Genellikle belirti göstermediği için fark edilmeyen virüsün her çeşidi riskli değilken, HPV 16 ve HPV 18 türleri rahim ağzı kanserine sebep oluyor.
‘YÜZDE 100’E YAKIN KORUYUCULUK ’
HPV aşısı, rahim ağzı kanserinin farklı tiplerine karşı 9-14 yaşlarında uygulandığında yüzde 100’e yakın koruyuculuk sağlıyor. Günümüzde 4 bin 700 TL ile 7 bin 300 TL arasında değişen fiyatıyla HPV aşısı, ekonomik koşullar göz önüne alındığında insanların kolayca ulaşabileceği bir aşı değil. Ağır etkileri olmamasına karşın her aşı gibi yan etkileri olabilen ve yaşa, cinsiyete uygunluğu hekim tarafından önerilmesi gereken bu aşı için sağlık kuruluşlarına danışarak hareket edilmesi öneriliyor. Virüs içermeyen ve virüs benzeri küçük parçalardan oluşan HPV aşısı, en az 10, en fazla 20 yıl koruyuculuk sağlayabilir. Öncesinde herhangi bir test gerektirmeyen aşı, 9-14 yaş arasındaki kişilere 2 doz, 14-26 yaş arasındakilere ise 3 doz olarak önerilmektedir. Ayrıca son çalışmalar, HPV aşısının 27-45 yaş aralığındaki kadınlarda da etkili olduğunu göstermiştir.
‘AŞI DESTEĞİNİ BELEDİYELER ÜSTLENDİ’
Sağlık Bakanı’nın 2022 yılında yaptığı açıklamada, HPV aşısının Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında ücretsiz olarak uygulanacağı ve HPV aşısı üretiminin sağlanacağı söylenmişti. Ancak bu açıklamanın üzerinden yaklaşık üç yıl geçmesine rağmen henüz bir ilerleme sağlanmadı. Bunun yerine, belediyeler kendi projeleri kapsamında insanlara aşı yardımı sağlamaya başladı. Ankara Büyükşehir Belediyesi, sosyal yardım alan ve 9-30 yaş aralığındaki kadınlara ücretsiz HPV aşısı uygulaması başlatırken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi de benzer bir uygulamaya geçmişti. Mersin Büyükşehir Belediyesi, sosyal desteklerden faydalanan ailelerin 9-14 yaş aralığındaki kız çocuklarına, talep edilmesi durumunda ücretsiz HPV aşısı uyguluyor. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, Balıkesir Üniversitesi (BAÜN) ve Balıkesir Kent Konseyi’nin imzaladığı protokol kapsamında sosyal yardım alan kadınlar için ücretsiz HPV aşısı uygulamasına başladı. Muğla Büyükşehir Belediyesi, rahim ağzı kanserine karşı koruyan ücretsiz HPV aşısı uygulamasının ikinci etabına geçerek, daha fazla vatandaşa ulaşmak için yaş sınırını 9-45 yaş aralığına çıkardı.
‘HALK SAĞLIĞINI HİÇE SAYIYORLAR’
CHP İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, rahim ağzı kanserinin önlenebilir bir hastalık olduğunu ancak iktidarın bu konuda faaliyete geçmediğini söyledi. Eski Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın 2022 yılında Plan ve Bütçe Komisyonu’nda HPV aşısına ilişkin sorusuna "HPV aşısını belirlenen bir grupla başlatacağız ve kapsamını kademe kademe genişleteceğiz" dediğini anımsatan Akkuş İlgezdi, "Ancak üzerinden bir bakan değişti, tam 2 yıl 3 ay geçti ama halen somut bir gelişme yok" dedi.
Akkuş İlgezdi, şöyle devam etti: "140’tan fazla ülkede rutin olarak yapılan HPV aşısı için ülkemizde halen gerçekçi bir adım atılmış değil ne yazık ki. İktidarın bu konudaki tavrı, koruyucu sağlık hizmetlerine ne kadar uzak olduklarını bir kez daha gösteriyor. Çözümü bir aşı kadar basit olan bir kanser türüyle mücadele etmek yerine, halk sağlığını hiçe sayıyorlar.”
‘NERELERDE YAPILABİLİR?’
HPV aşısı yaptırmak isteyen yurttaşlar, sağlık ocaklarından bilgi alarak süreci takip edebilir. Bu yöntem, aşının yapılış süreci, reçete işlemleri ve hekim kontrolü altında güncel ve net bilgilerin öğrenilmesini sağlar. Aşı, doktor reçetesiyle eczanelerden satın alınarak sağlık ocaklarında, devlet hastanelerinde ve özel hastanelerde ücretsiz şekilde yaptırılabilir.
'KAÇ TÜRÜ VAR?'
İnsan papilloma virüsü (HPV), vücutta koruyucu bariyer görevi gören epitele yerleşerek ağız, boğaz ve genital bölgeyi etkileyen, bu bölgelerde siğillere neden olan ve cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıklardan biridir. Enfeksiyonun uzun süreli varlığı, rahim ağzı kanserlerinin %95’ini oluşturmaktadır. HPV’nin 100’den fazla tipi vardır bunlardan yaklaşık 40’ı rahim ağzını etkileyerek kanser riskini artırabilir. Bu tipler, kanser oluşturma ihtimallerine göre üç gruba ayrılır:
Yüksek risk: 16, 18, 45, 31, 33, 52, 58, 35, 59, 56, 51, 39, 68, 73, 82
Orta risk: 26, 53, 66
Düşük risk: 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81