Matchanın yükselişi: Faydaları neler?

Bugünlerde, sosyal medya hesaplarınızda kendine has yeşil renge sahip matcha çayından bir fincan görmüş olma ihtimaliniz çok yüksek.

TikTok'tan Instagram'a kadar sosyal medya influencer'ları bu içeceğin popülerliğini artırdı ve Z kuşağı, matcha içmek için kafelerde sıraya girmeye başladı.

Ancak matchanın geçmişi çok eskiye dayanıyor.

Japonya'da yaygın olarak üretilen bu yeşil çay tozu, yüzyıllardır Japon geleneklerine köklü biçimde bağlı bir temel içecek. Genellikle de çay seremonilerinde sunuluyor.

Son yıllarda ise sıcak ve soğuk latte'lerde, tatlılarda hatta cilt bakım ürünlerinde modern bir dokunuşla karşımıza çıkıyor.

Matcha, Camellia sinensis bitkisinin özel olarak yetiştirilen yapraklarından yapılan bir tür yeşil çay.

Normal yeşil çay, dökme yaprak ya da poşet çay şeklinde demlenirken, ince öğütülmüş matcha tozu sıcak suya ya da süte çırpılarak karıştırılıyor.

Kanadalı diyetisyen Miranda Galati, "Yeşil çay sağlık faydaları açısından iyi çalışılmış bir içecek. Matcha ise bunun daha yoğun bir versiyonu sayılır. Ancak potansiyel faydaları için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor," diyor.

Peki matchanın sağlığa faydaları, sosyal medyada gösterildiği kadar var mı?

MATCHANIN FAYDALARI NELER?

Matcha, vücudu hücre hasarından koruyan ve kronik hastalık riskini azaltan antioksidanlar açısından zengin.

Güney Kore'nin başkenti Seul'deki Konkuk Üniversitesi'nden bilim insanlarının yayımladığı bir araştırmaya göre, matcha normal yeşil çaya göre 10 kat daha fazla antioksidan içeriyor.

Yeşil çay ve matcha yakından ilişkili.

Yeşil çay, yüksek antioksidan içeriği sayesinde kilo kaybına yardımcı oluyor. Araştırmalar yeşil çayın metabolizmayı hızlandırdığını ve yağ yakımını artırdığını gösteriyor. Bunda kafein oranının yüksek olmasının etkisi büyük.

Bir matcha latte porsiyonu (bir çay kaşığı matcha tozu) yaklaşık 38-176 mg kafein içeriyor. Bu, bir fincan kahveye kıyasla daha az kafein anlamına geliyor.

Ancak Galati, matchanın içeriğindeki L-theanine sayesinde kahveye kıyasla daha "sakinleştirici bir etkisi" olduğunu söylüyor.

Galati, "Matchadaki amino asit sinir sistemi için faydalı olabilir; stres azaltma, anksiyete hafifletme ve uykusuzluğu azaltma gibi etkileri olabilir," diyor.

Bazı çalışmalar matchadaki antioksidanlar, klorofil, kafein ve L-theanine gibi bileşenlerin beyin fonksiyonlarını iyileştirdiğini gösteriyor.

Kafein merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olup beynin metabolizmasını artırıyor, uyanıklık veriyor ve hafızayı güçlendiriyor.

Japonya'daki Shizuoka Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, matchanın bilişsel faydaları olabileceğini öne sürüyor.

Ulusal Tıp Kütüphanesi'nde yayımlanan çalışmada, yaşları ileri iki erkek ve on kadından oluşan 12 katılımcı, iki ay boyunca günde iki gram yeşil çay tozu tüketti.

Bulgular, beyin fonksiyonlarında iyileşme belirtileri gösterdi.

FAZLASI ZARAR

Tüm kafein kaynaklarında olduğu gibi, matcha da ölçülü tüketilmeli.

Matcha, yeşil çaydan daha fazla kafein içerir ve aşırı kafein alımı anksiyete, uykusuzluk ve kalp çarpıntısı gibi olumsuz etkilere neden olabilir.

Kafein uyanıklığı artırır, bu faydalı da görülebilir. Ancak çok fazla tüketildiğinde adrenalin salgılanmasına yol açabilir. Bu da geçici enerji artışına ama aynı zamanda stres ve kaygı hissine neden olabilir.

Yetişkinler için önerilen maksimum günlük kafein alımı 400 mg'dır. Bu nedenle günde en fazla bir ya da iki matcha latte içilmesi önerilir.

Kafeine hassas olanlar için matcha cazip olabilir çünkü kahveden daha az kafein içerir ve içeriğindeki L-theanine, kafein emilimini azaltmaya yardımcı olur.

'KİRLİ MATCHA' NEDİR?

Kulağa kötü gelse de, göründüğü kadar korkutucu değil. Kirli matcha, süt ve matcha karışımının üzerine bir espresso shot'ı eklenerek yapılan içecektir.

Peki bu bir bardakta çok mu fazla kafein anlanıma geliyor?

Kirli matcha, kafeinden gelen uyanıklık etkisiyle matchanın sakinleştirici özelliklerini birleştiriyor.

Beslenme uzmanları, bu karışımın da adrenalini artırabileceğini ama bunu daha "temiz" bir şekilde yaptığını, çünkü kafeinin L-theanine sayesinde daha yavaş salındığını söylüyorlar.

Ancak yine de bir bardaktan fazlası önerilmiyor.

KALİTEYE DİKKAT EDİN

Matchanın son yıllarda artan popülerliğiyle birlikte, Japonya'nın ürettiği matchanın yarısından fazlası artık yurt dışına ihraç ediliyor.

Bazı haberler, bu artan talebin Japonya'da ve dünya genelinde matcha arzında sorunlara yol açabileceğini öngörüyor.

Buna karşılık, Japon çay firmaları Ippodo Tea ve Marukyu Koyamaen ilk kez matchaya satın alma kısıtlamaları getirdi.

Japonya Tarım Bakanlığı'na göre, ülke 2023 yılında 4 bin 176 ton matcha üretti. Bu, 2010'daki miktarın neredeyse üç katı.

Ancak matcha daha yaygın hale geldikçe kalite farklılıkları da artıyor.

Beslenme platformu Real Life Nutritionist'i yöneten Galati, "Matcha tozunun kalitesi değişkenlik gösterebilir," diye uyarıyor ve şöyle devam ediyor:

"Eğer şifa olsun diye içiyorsanız, güvenilir bir kaynaktan geldiğinden emin olun."

Bazı durumlarda bu içecekler şeker, aroma verici veya tatlandırıcı gibi katkı maddeleri içerebilir ve bu da matchanın sağlıklı imajını zedeleyebilir.