TC Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Gazze konusunda, “Artık uluslararası toplumun yerleşik uygulamalarını bir kenara bırakıp tek taraflı adım atılması gerektiğini dile getirenler var, bunu destekliyoruz.” dedi.
Fidan, Anadolu Ajansının (AA) “Global İletişim Ortağı” olduğu, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu'nun (ADF) kapanışında yaptığı konuşmada, gösterilen yoğun ilginin, forumun küresel diplomasideki yerini bu sene de perçinlediğini, içeriğinden ve kapsayıcılığından katılımcıların etkilendiğini söyledi.
“Antalya Diplomasi Forumu'na bu yıl 148 ülkeden yaklaşık 4 bin 700 kişi katıldı.” diyen Fidan, forumun basın yayın organları ve sosyal medya üzerinden de canlı yayınla geniş kitlelere ulaştığına dikkati çekti.
Bu yıl 3'üncüsü düzenlenen forumun katılımcılarına dair bilgi veren Fidan, “19 devlet ve hükümet başkanı, 2 özerk yönetim başkanı, 52'si dışişleri bakanı olmak üzere toplamda 64 bakan, bir meclis başkanı, 20 parlamenter, 20 yabancı bakan yardımcısı katıldı.” dedi.
Fidan, 57 üst düzey uluslararası ve bölgesel kuruluş temsilcisinin de ADF'de yer aldığını belirterek, forum marjında yoğun ikili görüşme trafiği yaşandığının altını çizdi.
Forumda bilim ve teknoloji, diplomasi ve yapay zeka gibi yenilikçi gündemlere odaklanıldığını anlatan Dışişleri Bakanı Fidan, panellerin ulusal ve uluslararası işbirliğiyle düzenlendiğini söyledi.
Fidan, panellerde ekonomiden güvenliğe, teknolojiden enerjiye birçok konunun tartışıldığını dile getirerek, tüm tartışmaların küresel düzene dair tespitlerin doğruluğunu ortaya koyduğunu vurguladı.
– “Uluslararası hukuku hiçe sayan yaklaşımlar, panelistlerce adeta ifşa edildi”
ADF'deki fikir alışverişlerinde küresel sistemin adaletsizliğine ve dengesizliğine karşı oluşmakta olan uzlaşının da ele alındığına dikkati çeken Fidan, “Bazı uluslararası aktörlerin farklı meselelerdeki çifte standartlı ve uluslararası hukuku hiçe sayan yaklaşımları, forum esnasında panelistlerce adeta ifşa edildi.” dedi.
Fidan, bu hususun özellikle Filistin halkına yönelik şiddete ivedilikle son verilmesine ilişkin diplomatik girişimlerin ele alındığı “Gazze Temas Grubu” panelinde vurgulandığını söyledi.
– “(Gazze konusunda) Tek taraflı adım atılması gerektiğine inanan arkadaşlarımız var”
Dışişleri Bakanı Fidan, konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
İsrail'in saldırıları altındaki Gazze’de açlığın ve hastalığın kol gezdiğini, insani yardımların ulaştırılması için neler yapılabileceğinin, hangi tedbirlerin gündeme getirilebileceğinin ifade edildiğini belirten Fidan, şunları söyledi:
“Bazı bakan arkadaşlarımla yaptığım görüşmelerde artık uluslararası toplumun yerleşik ifade edilen şu andaki uygulamaları bir kenara bırakıp (Gazze konusunda) tek taraflı adım atılması gerektiğine inanan arkadaşlarımız var. Bizler de artık bu görüşleri destekliyoruz çünkü yani birilerinin iznini bekleyerek Gazze’ye yardım ulaştırmak, artık 2 milyondan fazla insanın yavaş ve sessiz ölümüne ortak olmak manasına geliyor.”
– “ABD’ye önümüzdeki hafta bir seyahat planlanmış durumda”
Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın Ekim 2021’de gerçekleştirdikleri görüşmede Ankara ile Washington arasında stratejik mekanizmanın kurulması konusunda mutabakata varıldığını söyledi.
Bunun bakanlar ve bakan altı düzeyde ağırlıklı çalışacak şekilde işletilecek mekanizma olduğunu belirten Fidan, bu adımda iki ülke arasında güvenliğin yanı sıra enerji, ekonomi ve diğer politik, bölgesel gelişmelere ilişkin konuların tartışıldığı ve belli bir sonuca gidilmesinin hedeflendiği platform amacının bulunduğunu vurguladı.
Fidan, alt çalışma gruplarının oluşturulduğunu ve konuyla ilgili grupların düzenli aralıklarla bir araya geldiğini kaydederek, “Meslektaşım Sayın Antony Blinken’ın daveti üzerine, stratejik mekanizma toplantısı yapmak üzere ABD’ye önümüzdeki hafta bir seyahat planlanmış durumda.” dedi.
ABD ziyaretinin önemli bir gündeminin bulunduğunu söyleyen Fidan, Washington’da çok çeşitli konularda iki ülke arasındaki ilişkilerin muhasebesini yapacaklarını dile getirdi.
– “İşgalin tanınması ve egemenlik konularıyla ateşkes meselesinin ayrılma zamanının geldiğine inanıyoruz”
Rusya-Ukrayna Savaşı'na ilişkin Türkiye'nin görüşlerine değinen Fidan, “Artık her iki taraf da savaşla ulaşabilecekleri neticelerin limitlerine gelmiş durumda gözüküyor.” dedi.
Fidan, ateşkese yönelik diyalog başlatılması zamanının geldiğinin düşünüldüğünü dile getirerek, “İşgalin tanınması manasına gelmiyor ama işgalin tanınması ve egemenlik konularıyla ateşkes meselesinin ayrılma zamanının geldiğine inanıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Gazze'deki süren zulmün durdurulması ADF'nin neredeyse merkezine oturdu, karşı karşıya olduğumuz tablo küresel adaletsizliklerin ve eşitsizliklerin bir yansıması” Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Gazze'de barış süreci ve kalıcı ateşkesle ilgili görüşmelerine ilişkin, “Gazze'deki süren zulmün durdurulması Antalya Diplomasi Forumunun (ADF) neredeyse merkezine oturdu. Gerek Sayın Cumhurbaşkanı'mız yaptığı görüşmelerde gerek biz yaptığımız ikili görüşmelerde, çok taraflı görüşmelerde ve panellerde bu konunun altını kuvvetle çizerek vurguladık.” dedi.
Muhataplarının forumun hem katılımcı profili hem de içerik bakımından zenginliği ve kapsayıcılığından etkilendiklerini defaatle kendilerine ilettiğini belirten Fidan, “Farklı coğrafyalardan gelen misafirlerimiz bu forumun kendilerine etkili bir network imkanı oluşturduğunu da gündeme getirdiler.” dedi.
Fidan, katılımcıların panellerde konuşmacı olarak görüşlerini rahatlıkla paylaşmaktan duydukları memnuniyeti dile getirdiklerini ve çok sayıda ikili görüşme yapma imkanı bulmalarından dolayı da müteşekkir olduklarını defaatle işittiğini belirtti.
TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçim kampanyasındaki yoğun mesaisine rağmen foruma katıldığını ve burada 11 devlet ve hükümet başkanıyla bir araya geldiğini dile getiren Fidan, bu görüşmelerde çok kritik konu ve gündemlerin ele alındığını söyledi.
Fidan, ADF'de 32 mevkidaşıyla ikili görüşme yapma imkanı bulduğunu ve Afrikalı mevkidaşlarıyla da bir araya geleceğini belirtti.
3 gün boyunca çok farklı düzeyde katılımcı ile ADF'de yoğun bir etkileşim içerisinde olduklarını vurgulayan Fidan, konuştuğu gençlerin, ADF'de akademisyen ve diplomatlarla buluşmalarının kendileri için ufuk açıcı olduğunu kaydetti.
Fidan, şöyle devam etti:
“Forum kapsamında düzenlenen 47 oturumda güvenlik, enerji, bölgesel konular, yabancı düşmanlığı, uluslararası ticaret, bağlantısallık, arabuluculuk konusu, yapay zeka, dijital diplomasi, uluslararası gündemin ilk sıralarında yer alan diğer çeşitli konular masaya yatırıldı. Sayın Cumhurbaşkanımızın eşleri Sayın Emine Erdoğan hanımefendinin ev sahipliğinde ‘kadın barış ve güvenlik' temalı yüksek seviyeli oturum gerçekleştirildi.”
Gazze Temas Grubu üyesi olarak grup üyesi Filistin ve Mısır Dışişleri Bakanlarıyla Gazze konusunda bir panele ev sahipliği yaptığını aktaran Fidan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı'nın oturumlara katılarak forumun başarısına katkıda bulunduklarını belirtti.
– “Karşı karşıya olduğumuz tablo küresel adaletsizliklerin yansıması”
Fidan, forum kapsamında geleceğin liderlerinin görüşlerine de kulak verdiklerini ve kendilerine notlar çıkardıklarını söyledi.
Latin Amerika'dan Asya Pasifik'e farklı coğrafyaların karşı karşıya oldukları riskleri ve fırsatları daha ayrıntılı bir biçimde buradaki panellerde ele alma imkanı bulduklarını aktaran Fidan, Filistinli ve Mısırlı mevkidaşlarıyla düzenledikleri etkinliğe ilişkin şunları kaydetti:
“Gazze'de devam eden zulmün sona erdirilmesi için atmamız gereken adımları konuştuk. Karşı karşıya olduğumuz tablonun aynı zamanda küresel adaletsizliklerin ve eşitsizliklerin bir yansıması olduğunu ifade ettik.”
Fidan, ADF'ye katılan konukların diyaloğun ne kadar kritik olduğu hususunda mutabık kaldığını vurgulayarak, burada dile getirilen değerli fikirleri hayata geçirme ve geleceği ortak menfaatler çerçevesinde şekillendirmek üzere birlikte eyleme geçme zamanının geldiğine inandığını söyledi.
Yeni görüş, fikir ve ev ödevleriyle Antalya'dan ayrılacaklarını belirten Fidan, ADF'ye verdiği destekten dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etti.
– Sorular
Fidan, ADF'nin kapanış konuşmasının ardından, basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Bakan Fidan, Gazze'de barış süreci ve kalıcı ateşkese yönelik görüşmelerine ilişkin sorulan soruya, “Gazze'deki süren zulmün durdurulması ADF'nin neredeyse merkezine oturdu. Gerek Sayın Cumhurbaşkanı'mız yaptığı görüşmelerde gerek biz yaptığımız ikili görüşmelerde, çok taraflı görüşmelerde ve panellerde bu konunun altını kuvvetle çizerek vurguladık. Diplomasinin kullanılabilecek bütün imkanlarını kullandık.” yanıtını verdi.
Bakan Fidan, moderatörlüğünü yaptığı “Gazze Temas Grubu” başlıklı panelde Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki'nin etkileyici bir konuşma yaptığını söyleyerek, “Biz de özellikle değerli kardeşimize bu imkanı vermek istedik. Çünkü meselenin asıl sahibi arkadaşlarımız.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ı Türkiye'ye davet ettiğini söyleyen Fidan, “Filistin konusundaki gelişmeleri ele almak, savaşın gidişatının ve aldığı şeklin seyrini görüşmek istiyorlar. Ayrıca Filistinliler arası diyalog konusunda da gelişmeleri Cumhurbaşkanı'mız birinci elden kendisinden duymak istiyor. Ayrıca Türkiye'nin tavsiye ve telkinlerini de iletme imkanı bulacaklar bu çerçevede.” diye konuştu.
Fidan, kendi ziyaretinin yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD'ye ziyarette bulunup bulunmayacağına ilişkin soru üzerine, “Cumhurbaşkanı'mızın ziyareti konusu ABD'de üstünde çalışacağımız bir konu olacak. Ama şu anda biliyorsunuz her iki ülkede de bir seçim atmosferi var. Cumhurbaşkanı'mız son 2 aydır özellikle seçim gündemiyle oldukça meşgul. Daha sonrasında da ABD'de bir seçim gündemi var. Ama aradaki zaman diliminde ne yapılabilir, gittiğimizde de belki onu bir konuşacağız.” diye konuştu.
Japonya Dışişleri Bakanı Kamikawa Yoko'nun Türkiye'yi ziyaretine cevaben, ilişkilerin 100. yılı kapsamında bir iadeiziyaret düzenlenip düzenlenmeyeceğinin sorulması üzerine Fidan, mevkidaşı Kamikawa ile değerli bir görüşme gerçekleştirdiklerini ve aynı zamanda Brezilya'da G20 marjında bir araya gelme fırsatı bulduklarını belirtti.
Fidan, “Japonya'yla ilişkilerimizi geliştirmeye fevkalade önem veriyoruz. Özellikle ekonomi, teknoloji, ticaret alanında çok büyük potansiyel var aramızda. İlişkilerimiz de devam ediyor. Bölgesel konuları da ciddi bir çerçevede ele alıyoruz hep beraber. Önümüzdeki aylarda bir iadeiziyaret yapmak konusunda da planlamamız var.” dedi.
– “21. yüzyılda Avrupa'nın ortasında 500 bine yakın insanın hayatını kaybetmesi dayanabileceğimiz bir gerçeklik değil”
Bakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşmesinde özellikle bölgesel gelişmelerle ilgili Kafkaslar'daki barış sürecinin, Karadeniz'deki seyrüsefer güvenliğinin ve Suriye konusunun masaya yatırıldığını belirtti.
Suriye konusuna ilişkin daha yakın bir tartışma ortamı oluşturulması ve zamana ihtiyaç olduğu konusunda Rus mevkidaşıyla mutabık kaldıklarını söyleyen Fidan, “Çünkü gerek mültecilerin geri dönüşü, gerek yeni anayasanın yazılması meselesi, gerek terörizmle mücadele konuları yani şu anda hep askıda olan konular Suriye'de. Bunun bir şekilde ilerletilmesi gerekiyor. Türkiye'nin milli güvenliğini ve menfaatini de yakından ilgilendiren bir konu. Rusya'nın da arasında bulunduğu birkaç ülkeyle bu konuyu yakından tartışmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Rusya-Ukrayna Savaşı'na ilişkin Türkiye'nin görüşlerine değinen Fidan, “21. yüzyılda Avrupa'nın ortasında 500 bine yakın insanın hayatını kaybetmesi ve yaralanması koca bir ülkenin altyapısının ve üstyapısının tamamıyla imha olması bizim artık dayanabileceğimiz bir gerçeklik değil.” diyerek, söz konusu durumun bir an önce durdurulması ve bu fikre alışılması gerektiğini kaydetti.