Türkiye’de uygulamaya konan tarım politikalarıyla ülkemizin çiftçisi yerine ithalat lobileri ve çokuluslu tarım-gıda şirketleri desteklenmeye devam ederken çiftçi çöküş yılını yaşadı. 2024 yılı tarım raporuna göre çiftçi sayısı azaldı. 2004-2024 yılları arasında çiftçilere verilen destekler 30 kat artarken, çiftçilerin bankalara olan borçları 147 kat arttı. Konuya ilişkin CHP Tarım Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem ve Çiftçi-Sen Genel Başkanı Ali Bülent Erdem gazetemize açıklamada bulundu.
‘ÇİFTÇİ BORÇ BATAĞINDA, TARIM DARALIYOR’
Erhan Adem, hükümetin tarım politikalarını eleştirerek, çiftçilerin destek yetersizliği ve borç yükü altında ezildiğini söyledi. Adem, “2006’da çıkarılan Tarım Kanunu’na göre, tarıma milli gelirin en az yüzde 1’i oranında destek verilmesi gerekiyor. Ancak bu oran %0.2’ye düştü. 2024’te 91.5 milyar TL olan destek, kanuna uygun olsaydı 412 milyar TL olacaktı” dedi. Adem, çiftçilerin bankalara olan borçlarının son 22 yılda 147 kat arttığını, tarım alanlarının ise 26 milyon dekar azaldığını belirterek “2002’de tarımda istihdam yüzde 35 iken bugün yüzde 14.7’ye düştü. Çiftçi toprağını terk etmek zorunda kalıyor” diye konuştu. Tarımda dışa bağımlılığın arttığını vurgulayan Adem, 2024’te tarım ihracatının 6.9 milyar dolar, ithalatın ise 9.3 milyar dolar olduğunu söyledi. “Son 22 yılda 45 milyar dolarlık dış ticaret açığı verdik” dedi.
‘TARIM FAALİYETLERİ DARALIYOR’
Çiftçi-Sen Genel Başkanı Ali Bülent Erdem, “Türkiye’nin, daha fazla tarımsal tarıma uygun ürünlere yönelmesi gerekiyor. Üreticiler yaş sebze ve meyve üretimindeki güçlükleri yaşıyor. İlaç kullanımı arttı ve bu iç tüketimde kalite kaybına yol açıyor” dedi. Erdem ayrıca “Küresel tarım-gıda sektörünün çiftçileri topraksızlaştırdı ve tarım faaliyetlerini daralttı” ifadelerini kullandı.
‘ÇİFTÇİ TOPRAKSIZLAŞTIRILDI’
Erdem, Türkiye’nin uluslararası iş bölümü içerisinde hububat gibi daha çok endüstriyel tarıma uygun ürünlere yönelmesi gerektiğini söyledi. Erdem, “Üreticiler yaş sebze ve meyve üretimine zorlanıyor. Tarımsal ürünlerde daha fazla ilaç kullanmak zorunda kalan üreticilerin ihraç edilen ürünleri ise iç piyasaya geri dönüyor. Çiftçiler elindeki ürünleri de satamıyor ya da çok ucuza satmak zorunda kalıyor böylelikle üretimden vazgeçmeye başlıyorlar ve üretici sayısı da azalıyor” dedi. Şirketleşmeye de dikkat çeken Erdem, “2024 çiftçi için çöküş, küresel tarım-gıda şirketleri için kazanç yılı oldu. Şirketleştirilen tarım artan sayıda çiftçiyi topraksızlaştırdı, ekim alanlarını daralttı” dedi.
ÇİFTÇİ-SEN 2024 YILI TARIM RAPORUNU YAYIMLADI
Çiftçi-Sen 2024 yılı raporunda yer alan bilgilere göre 2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu ile tarıma verilecek desteklerin milli gelirin yüzde 1’inden az olamayacağı hükmü getirilmesine rağmen verilen destek miktarı kanuna aykırı bir şekilde yüzde 0.2’ye kadar geriletildi. 2024 yılında 91.5 milyar TL olarak ayrılan tarımsal destek bütçesinin aslında 412 milyar TL olması gerekmekteydi. Destek miktarı kanunda belirtilen asgari oranın çok altında olmasının yanında verilen destekler de şartlara tabi tutulmaya devam etti. Bu şartlardan birisi çiftçinin kendi tohumunu değil, sertifikalı şirket tohumunu kullanması, bir diğeri de “planlama” adı altında uygulamaya konan “Kimin nerede, ne ekeceği”ni bakanlığın belirlemesi ve belirlenen ürün dışında ekim yapılırsa destekleme verilmemesiydi. Çiftçiler ve köylüler desteklemeden yararlanabilmek için sertifikalı tohuma mahkûm edildiği gibi yıllardır ürettiği ve üretimi hakkında genel bilgi sahibi olduğu ürünü değil, hiçbir üretim deneyiminin olmadığı ürünü üretmeye zorlandı. Desteklemeler çiftçilere destek olmaktan çıkıp şirketlere desteğe dönüştü.