Zorunlu eğitimin son 4 yılınınyani lise döneminin “zorunlu”olmaktan çıkarılması birsüredir tartışılıyor. Milli EğitimBakanlığı cephesinde “ara eleman”istihdamı sorunun çözülmesi içinbunun gerekli olduğunu düşünenlerbulunurken, eğitimcilerlisenin zorunlueğitimden çıkarılmasınınçocuk işçiliği ve kızçocuklarının eğitimdışına itilmesi riskiniartıracağını söylüyor. Hacettepe ÜniversitesiEğitim Fakültesi öğretimüyesi Prof. Dr. Ali EkberŞahin, “Lise eğitimi zorunlueğitim kapsamındançıkarılarak ‘hayatınreddedilmişleri’ eğitim sistemidışına itilmek istenmektedir.Bu şekilde uluslararası karşılaştırmasınavlarında başarılı ve eğitimdeniteliği artırmış görünmekamaçlanmaktadır” dedi.
Zorunlu eğitimin, eğitim hakkınaulaşmada önemli bir işleve sahipolduğunu vurgulayan Prof. Şahin,şöyle devam etti:
“Lise eğitiminin zorunlueğitim kapsamında tutuluptutulamayacağını tartışmak yerineherkese lise düzeyinde nitelikli bireğitimin neden verilemediğinintartışılması gerekir. Ayrıcaliselerdeki disiplin problemleriyine ‘hayatın reddedilmişlerini’sistem dışına iterek çözülmeyeçalışılmaktadır. Lise eğitiminizorunlu eğitim dışında tutma niyetisiyasal gerekçelere de sahiptir.Bugün her türlü şiddete, orantısızgüce, insan haklarına ve hukukaaykırı uygulamalara rağmenanayasal haklarına ve geleceğinesahip çıkmaya çalışan, demokratikve barışçıl gösteri hakkını kullananöğrencilerimiz lise eğitimi almışya da almakta olan öğrencilerdir.Liseli, üniversiteli öğrencilerinhak arayışında olmaları şaşırtıcıdeğildir. Ezenler hiçbir zamanezilenlerin özellikle eğitim yoluylaözgürleşmesini istemezler. Herbireyin mutlaka nitelikli bir liseeğitimine devamı sağlanmalı,üniversiteye erişim yolu açıktutulmalıdır. Lise eğitiminizorunlu eğitim kapsamındançıkarma niyeti ekonomikgerekçeler de içermektedir.Yönetenler, lise eğitiminizorunlu eğitimin dışındatutmayı bir tasarruf tedbiriolarak görmekte, kısa yoldaneğitimin maliyetinin düşürmeyihedeflemektedirler. Liseye devamınzorunlu olmaktan çıkarılmasıylasermaye çevreleri için ucuz işgücüyaratılacak ve üretimin maliyetidüşürülecektir.”
NASIL OLMALI?
Araştırma sonuçlarının, ilkokulabaşlama yaşının 72 aydan önceolmaması gerektiğini gösterdiğinibelirten Şahin, “Bu nedenle zorunlueğitimin yapısı en az bir yıl süreliokul öncesi eğitim, 6 yıl süreliilkokul, farklı bir tür barındırmayan3 yıl süreli ortaokul ve 3 yıl sürelitür çeşitliliği azaltılmış liselerdenoluşmalıdır” diye konuştu.
ÖZGÜR VE EŞİT BİR TOPLUM İÇİN
Çağdaş Yaşamı DesteklemeDerneği (ÇYDD) Genel BaşkanıProf. Dr. Ayşe Yüksel de “‘Liseeğitimi zorunlu olmalı mı’ sorusuyalnızca pedagojik değil, aynızamanda sosyolojik, ekonomikve ideolojik bir sorudur. Budönemi tüm gençler içinerişilebilir ve zorunlukılmak; toplumsal eşitlikaçısından fırsatları dengeler,ekonomik kalkınma içinnitelikli insan kaynağıoluşturur, kültürel dönüşümve demokratik bilinçaçısından katkı sağlar” dedi.
Özellikle dijital çağın hızladönüştürdüğü işgücü yapısında,yalnızca temel eğitimle yetinmeninbireyi ve toplumu geri bırakmariskini taşıdığını vurgulayan Prof.Yüksel, şunları söyledi:
“Atatürk’ün eğitim devrimleri,bireyin düşünsel özgürlüğünü esasalır. Bu nedenle lise düzeyindeeğitimin herkes için ulaşılabilir veteşvik edilen bir yapıda olması,onun vizyonunun doğal birdevamıdır.
Lise eğitimi, özellikle kızçocukları için erkenyaşta evlilik, istismarve yoksulluğun zincirinikırmanın ilk adımıdır. BugünTürkiye’de lise eğitimi fiilenyaygınlaşmış olsa da hâlâekonomik, sosyal ya dakültürel engeller nedeniylebinlerce genç bu hakkıkullanamıyor. Zorunlu lise eğitimi;yalnızca bir yasal düzenlemedeğil, toplumsal bir irade beyanıanlamına gelir. Lise eğitimi zorunluolmalı; çünkü çağdaş, özgür veeşit bir toplumun temeli ancak buşekilde atılabilir.”