İnsanlıktarihinin gelmiş geçmiş enbüyük megalomanlarındanbiri de Adolf Hitler’di.Savaş sonrası “Führer”in buhastalığı üzerine kafa yoransayısız psikiyatrist onuniki ruhlu bir insan olduğuüzerinde birleşir. Çift kişiliklioluşu, onu yakın çevresi içinzaman zaman anlaşılmazyapardı. Davranışları çoğukez esrarengizdi. Gözleriniboyadığı insanları peşinetakmasını başaran bumegalomanın başlattığısavaş, sadece altı yıl içinde60 milyon insanın yaşamınıyitirmesine neden olmuştu!12 yıllık yönetimi sırasındahep daha büyüğün peşindenkoşan Hitler’in düşlerindenbiri de yüz binleri vekendinden sonrakilerietkileyecek dev mimarlıkeserleri yaratmaktı! Hitler’indev yapılarına günümüzdeBerlin’de, Nürnberg’de,Münih’te, Regensburg’da hâlârastlanıyor.
KÖTÜ ŞÖHRETLİ TEPE
Geçen sonbahardakiSalzburg ziyaretimizinardından yakınBerchtesgaden’de yaşayaneski tanış bir aileyeuğramadan Stuttgart’adönmek olmazdı. Havanınsoğuk fakat güneşliolmasından yararlanarakonlarla birlikte Obersalzbergtepesine çıkmıştık. AlmanyaAvusturya sınırında, 2 binmetreye yaklaşan bu tepenin1933’ten bu yana kötü birünü var. Ülkede yönetimegelen Hitler, kısa süre içindeObersalzberg’deki tümyapıları ele geçirir. Mülkünüsatmak istemeyenleri“toplama kamplarınagönderirim” tehdidi ileinatlarından vazgeçirtir.Kendine “halkın başbakanı”dedirten Hitler, Almanya’yıve savaşı çoğu kez bu tepeyeoturttuğu dev merkezdenyönetmiş, ülkelerarasıpolitikacılarla,diplomatlarlagörüşmeleriniburada yapmıştı.Obersalzbergmalikanesininaltına açtırttığıbeş kilometrelikgizli tünellerinbazılarını bugün ziyaretetmek mümkün. Amerikalılar,25 Nisan 1945’de sadece budev yapıyı bombalamadılar,Nazi subaylarıylamuhafızların konakladığı tümbinaları da yok ettiler. Birkaçgün sonra Hitler, 29 Nisan1945’de Berlin’de saklandığıyeraltı sığınağında Eva Braunile evlendi. Ertesi gün de yanibundan tam 80 yıl önce, 30Nisan 1945’te, siyanür içerekintihar etti. Hitler’in vasiyetiüzerine cesetleri yakıldı.
Adolf Hitler’in kişilik kültü,Nazi Almanyası’nın öne çıkanbir özelliğiydi. 1930’lu yıllarınaralıksız Nazi propagandasınagöre “Führer” her zamanhaklıydı, ülkesinin ekonomiksorunlarını çözmedekibaşarısı hep ön planaçıkarılıyordu. Alman toplumu,Hitler’in kişiliği, görüşlerive hedefleri arkasındabirleştirmek için bir araçolarak kullanıldı. Nazileringözünde o bir mesihti!Almanya’yı kurtarabilecektek kişi oydu! Birinci DünyaSavaşı sonrasında acılar çekeninsanlara “Führer kültü”aşılandı. “Führer efsanesi”,Hitler’in birçok NaziPartisi üyesinemistik görünmesinisağladı. Sanki ohalktan biriydi!Sanki insanüstüniteliklere sahipti!O “geleceğin lideri”ydi!Destekçilerinin gözünde Hitler“Almanya’yı özgürleştirmekiçin Tanrı’nın aracıydı”.Hitler’in karizmatik vebüyüleyici konuşma yeteneği,halkının ilgisini çekmesindebüyük rol oynadı. “Tek adam”kısa sürede milyonlarınumudu oldu. Halefi seçtiğiHermann Göring’in gözündeo “Almanya’yı kurtarmak içinTanrı tarafından yollanmıştı!”Hitler, her zaman haklıydı!1930’lu yıllarda “lider ilkesi”,Nazi Almanya’sındaki siyasiotoritenin ana temeliydi. Onagöre “Führer”’in sözü tümyazılı yasaların üzerindeydi.1930’lu yılların başında çoğuAlman, ekonomide iyileşme,güvenlik ve refah arıyordu.Hitler bunların hepsinisunuyor gibiydi. Kısa süredeyaratılan mite göre Hitler,artık Almanya’yı kurtarmışolan karizmatik bir liderdi.O yıllarda İspanya Franco,İtalya Mussolini ve AlmanyaHitler’le dibe çökerkenTürkiye ise Atatürk’lediriliyordu!
‘BUNLARI HİÇDÜŞÜNMEMİŞTİK’
Az ötede uçurumun bağrınasipsivri saplanan bir kayanınüzerinde ilginç bir yapı var.Hitler’in çayevi! Diktatörbüyük salonunda veyaterasında Eva’yla keyif çatıpçayını yudumlar, ötelerdekiSalzburg’u ve ufuktakikarlı dorukları seyrederkenkafasından yeni “kötülükler”geçiriyordu. Burası Alpler’debir “kartal yuvası”. İnanılmazbir manzara ayaklarınızınaltında. Dimdik yükselenyamaçlar silme çamormanlarıyla kaplı, aşağılarda,kayaların derinliğindeKönigsee’nin yemyeşil suları,üzerinde gemicikler, göleakan pırıl pırıl dereler. StefanZweig, “Dünün Dünyası”nda(Çeviri: Burhan Arpad)Salzburg yıllarını anlatırkenşöyle eder: “Birinci DünyaSavaşı’ndan sonra o küçükkentin kasvetli manzarasınıanımsayıp damından yağmursuları akan evimizde soğuktantitreştiğimizi düşündükçebu barış yıllarının değerinidaha iyi kavrıyorum. Dünyayave insanlara inanmamızaizin vardı o günlerde. Fakatsonra hemen karşımızda,Berchtesgaden dağında oturanbir adamın (!) bütün bunlarıtuzla buz edebileceğini hiç düşünmemiştik.”
