Çiftçilere daha kaliteli ve daha fazla verim veren, hastalıklara karşı daha dirençli arpa ve buğday çeşitleri sunabilmek için yapılan melezleme çalışmaları, artık Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığına bağlı Tarımsal Araştırma Enstitüsü (TAE) bünyesinde yürütülmeye başlandı.
Türkiye Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ile 2013’te başlatılan ıslah çalışmalarında bugüne kadar KKTC şartlarına uygun, mevcut çeşitlerden dönüm başına verimi daha yüksek “Reşatbey” ve “Beşparmak” çeşitleri geliştirildi.
TAGEM ile başlatılan melezleme çalışmaları artık TAE Lefkoşa Fidan Bahçesinde, TAE uzmanlarınca yapılıyor.
TAE Müdürü Cem Karaca TAK’a yaptığı açıklamada, “İklim, hastalık ve zararlılar değişken olduğundan, günün şartlarına daha dayanıklı çeşitlerin çiftçilere sunulması gerekiyor. Bu nedenle devamlılık gerektiren melezleme çalışmalarının artık TAE uzmanları tarafından yürütülmeye başlanması çok önemli bir gelişmedir” dedi.
Cem Karaca, amaçlarının kuraklığa dayanıklı, günün iklim, hastalık ve zararlılarına daha dayanıklı ve daha çok yüksek kalitede verim veren çeşitleri üretmek olduğunu belirtti.
Tahıl ıslah çalışmalarının ülkede 2013’te TAGEM uzmanlarıyla yapılmaya başlandığını ifade eden Karaca, bu yıldan itibaren ise TAE uzmanları tarafından melezleme çalışmalarına başlandığını açıkladı.
Karaca, “Deneme parseli kurup, sonuç alabilecek bir duruma geldik” dedi.
-Karşılı: “83 farklı arpa buğdaydan parsel kurduk”
TAE Arpa Buğday Islah Proje Lideri Ziraat Mühendisi Mehmet Karşılı, her arpa ve buğday çeşidinin genotipinin farklı olduğunu, farklı özelliklere sahip olduklarını, melezleme çalışmasında “iki farklı bireyden iyi bir birey çıkartmaya” çabaladıklarını kaydetti.
TAE Lefkoşa İstasyonunda 83 farklı çeşit arpa buğdaydan oluşan bir parsel kurduklarını belirten Karşılı, mevcut parselden 500 adet melez çıkarılacağını, 300 melezin TAE’nin Türkmenköy İstasyonunda 5 yıl sürecek denemeye alınacağını, burada beş-altı istikrarlı (durulmuş) çeşidi ise verim denemesine tabi tutacaklarını anlattı.
Bu denemede durulmuş bir hattın verimine, hastalıklara ve kuraklığa karşı dayanıklılığına bakılacağını belirten Karşılı, tüm sürecin yedi-sekiz yıl süreceğini belirtti.
Karşılı, “Amacımız TAE olarak kendi melez bahçemizi kendimizin yönetmesidir” dedi.
-Melezleme
Melezleme çalışması TAE Lefkoşa Fidanlığında kurulan parselde yürütülüyor. İlk aşamanın kastrasyon (kısırlaştırma) işlemi olduğunu belirten Karşılı, bu aşamada erkek organlardan ayrılan başakları özel bir zarf içine kapattıklarını, üç gün sonra da başka bir başaktan alınan erkek organları zarfın içine bıraktıklarını anlattı.
Melezleme çalışmasında özellikle çok eksik yönleri olan hatları (çeşitleri) kullanmadıklarını, artısı olanları tercih ettiklerini anlatan Karşılı, bir yönü eksik hattın bazen farklı özelliklere sahip olabildiğini, geniş yapraklı, dik gelişen, yatmaya karşı direnci olan verimi yüksek olan hatların bulunduğunu anlattı.
Karşılı “Temel amaç iyi özelliğe sahip iki çeşidi bir yere toplamaktır” dedi.
