Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’ndan sismologlar tarafından yapılan yeni bir inceleme, bazı depremlerin aslında gizli yeraltı nükleer testlerini maskelemiş olabileceğini öne sürdü.
Joshua Carmichael liderliğindeki ekip tarafından hazırlanan ve Seismological Society of America’nın bülteninde yayımlanan çalışmada, doğal depremler ile nükleer patlamalar arasındaki ayrımın beklenenden daha karmaşık olduğu vurgulandı.
Yeraltında yapılan nükleer testlerin, doğal depremlerle benzer sismik sinyaller ürettiği ve bu nedenle tespitinin zorlaştığı belirtiliyor.
PATLAMA VE DEPREM SİNYALLERİ NASIL AYIRT EDİLİYOR?
Modern izleme teknikleri, özellikle sıkıştırma (P) dalgaları ile kayma (S) dalgaları arasındaki oranı analiz ederek iki olay türünü ayırt etmeye yardımcı oluyor.
Patlamalar genellikle depremlere kıyasla daha fazla P dalgası üretiyor.
Carmichael ve ekibinin analizine göre, gelişmiş sinyal dedektörleri normal şartlarda 1,7 tonluk bir yeraltı patlamasını yüzde 97 başarı oranıyla tespit edebiliyor.
Ancak bu patlama, 100 saniye içinde ve 250 kilometre yakınında gerçekleşen bir depremle üst üste bindiğinde tespit başarısı sadece yüzde 37'ye düşüyor.
Carmichael, “Patlama ve depremin dalga formlarının üst üste binmesi, en hassas dijital dedektörlerin bile bu patlamayı tespit etmesini zorlaştırıyor” dedi.
2012 RAPORU YENİDEN TARTIŞMAYA AÇILDI
Bu bulgular, 2012 yılında yayımlanan ve deprem sinyallerinin patlamaları gizleyemeyeceğini öne süren bir raporun yeniden değerlendirilmesine yol açabilir.
Özellikle nükleer test izleme topluluğu için bu gelişme ciddi bir endişe kaynağı oluşturuyor.
Örneğin, son 20 yılda altı nükleer test gerçekleştiren Kuzey Kore’de, test sahalarının çevresinde küçük ölçekli sismik hareketlerin başlangıçta tahmin edilenden çok daha fazla olduğu ortaya çıktı.
Araştırmaya göre, ardışık depremler ya da deprem kümeleri gibi doğal olaylar da benzer şekilde patlama sinyallerini gizleyebiliyor. Böyle durumlarda patlama tespit oranı yüzde 92'den yüzde 16'ya kadar düşebiliyor.
Carmichael, "Bu durum, deprem kümeleri veya artçı sarsıntılar sırasında oluşan küçük depremlerin sayısını ciddi şekilde azımsıyor olabileceğimiz anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.
Bilim insanları, patlama maskelenmesi olaylarını test etmenin zor olduğunu, çünkü hem patlama hem de doğal deprem sinyalleri içeren veri setlerinin oldukça sınırlı olduğunu belirtiyor.
