ABD Hazine Bakanlığı 6 yabancı iştirakiyle birlikte Rus şirket Gazprom’a yaptırım uygulandığını duyurmuştu. Türkiye’nin gaz ithalatının yüzde 40’ını karşıladığı Gazprom’a yaptırım kararının ardından bakanlardan arka arkaya açıklama geldi.
Geçtiğimiz hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı’nın 2025 bütçe görüşmelerinde konuşan Dışişleri Bakan Hakan Fidan, “Biz gaz ithalatımızın yüzde 40’ını Gazprom’dan yapıyoruz, adamın umurunda değil” ifadelerini kullandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ise ABD’nin yaptırım kararının Türkiye’yi de etkileyeceğini ve muafiyet istediklerini söyledi.
Bayraktar, ABD yaptırımlarından Türkiye’nin nasıl etkilenebileceğine ilişkin, “Para ödeyemeyiz, ödeyemezsek gaz alamayız. Bizim arz güvenliği açısından gaza ihtiyacımız var. Sanayimizin gaz ihtiyacı var” dedi. “Dışişleri Bakanlığımız görüşmeleri sürdürüyor” diyen Bayraktar, “Geçmişte İran'a yaptırım vardı ama doğalgazda muafiyet vardı biliyorsunuz. Biz de Rus doğalgazı için ABD’den böyle bir muafiyet istiyoruz” açıklamasını yaptı.
Biden yönetiminin sona ermesine bir buçuk ay kala bu adımı niye attıklarını anlayamadıklarını kaydeden Bayraktar, “Kötü tarafı bu ambargoların bir gecede kalkması zor” diye konuştu. Bayraktar, “Türkiye’ye muafiyet verilmezse hedef Rusya değil, Türkiye demektir” dedi.
‘UYGUN ADIMLARI ATMAYA DEVAM’
ABD Dışişleri Bakanlığı ise görüşmeler ve muafiyet talebi ilgili sorulara doğrudan yanıt vermedi. Bakanlık sözcülüğü, "Enerji arzının güvenliğini sağlamak ve küresel ekonomiyi etkileyen fiyat şoklarını hafifletmek için dünyanın dört bir yanındaki ülkeler ve şirketlerle birlikte çalışmaya devam edeceğiz" dedi.
Açıklamada, "ABD, Rusya'nın gelir elde etmesini ve Ukrayna'ya karşı savaşını desteklemek için kullandığı tedarik ve finans ağlarını bozma konusundaki kararlılığını sürdürmektedir. Rusya'nın yasa dışı savaşını mümkün kılan ya da bundan kazanç sağlayanların hesap verebilirliğini tesis etmek için tüm uygun adımları atmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullanan sözcülük, daha fazla bilgi için ABD Maliye Bakanlığı'nı işaret etti.
Öte yandan Türk ve Rus Dışişlerinin, ticaret ve maliye bakanlıkları ile merkez bankalarından temsilcilerin ABD'nin hamlesini ve bunun ikili enerji ticareti üzerindeki etkisini görüştüklerini dış basına yansıdı.
‘TÜRKİYE, ABD’YE SORUYOR’
Son gelişmeleri Cumhuriyet’e değerlendiren eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım; Fidan ve Bayraktar’ın açıklamalarından, ‘Türkiye’nin doğalgaz konusunda Rusya’ya değil de ABD’ye bağımlı olduğu’ sonucunun çıktığını söyledi.
Yardım, “Türkiye, ABD’ye soruyor, ‘kimden doğalgaz ithal edelim?’ diye. Türkiye’yi tabiki etkileyecek. Yüzde 40’ını Rusya’dan alıyoruz bu daha da yüksekti, yüzde 40’lara kadar düştü ve 2025 sonunda BOTAŞ’ın kontratı bitecek. Bu sadece Türkiye’nin sorunu da değil, Yunanistan, Macaristan ve Slovakya da Rusya’dan gaz ithal ediyor” dedi.
‘DURDURULMASI MÜMKÜN DEĞİL’
Rusya’nın 2022 yılında Ukrayna işgalinin başlamasını takiben ABD ve Avrupa Birligi’nin (AB) çeşitli yaptırımlar getirdiğini ancak Gazprom’a yaptırım gelmediğini anımsatan Yardım, “Şimdi Biden seçimi kaybetti, Gazprom’a yaptırım kondu. Ukrayna’ya uzun menzilli füzelerin ateşlenmesi için izin verildi.
Olayı bu şekilde değerlendirmek lazım. AB üyesi olup Rusya’dan gaz ithal eden ülkeler de var. Bir şekilde bu ithalatlar devam edecektir. Yunanistan 2023 yılında 3 milyar metreküpe yakın doğalgaz ithal etmiş. Durdurulacak mı? Mümkün değil. Türkiye gaz ithalatı konusunda bence aksine ABD’ye bağlı. ABD’ye soruyorsak, ABD’ye bağımlıyız demektir” diye konuştu.
