Türkiye’de çağdaş ve laik hukuk düzeninin kilometre taşlarından Medeni Kanun’un kabul edilişinin üzerinden tam 98 yıl geçti. Medeni Kanun’un kabul edilmesiyle Türk kadını erkekler gibi eşit yurttaş oldu.
İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği Koordinatörü avukat Nazan Moroğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Medeni Kanun aynı zamanda bir kadın devrimidir. Medeni Kanunumuzun kazandırdığı en önemli yeniliklerden biri kadın erkek eşitliğini getirmiş olmasıdır. Kanunun 8. maddesinde “Her şahıs, medeni haklardan istifade eder. Binaenaleyh kanun dairesinde haklara ve borçlara ehil olmakta herkes müsavidir” denilerek medeni haklara sahip olma konusunda eşitlik açık bir şekilde vurgulanmıştır" ifadelerini kullandı.
Moroğlu, açıklamasında şöyle devam etti:
"1926 tarihli devrim yasamız Medeni Kanun ile -tek eşlilik; –resmî nikâh zorunluluğu, “evlenme kağıdı (aile cüzdanı) ibraz edilmeden, dini merasim yapılmasının yasak olduğu; –erkeğin “boş ol” demesi ile değil, mahkeme kararı ile boşanma; –evlenme yaşı; –çocuğun dini eğitimini belirleme hakkının ana ve babaya ait olduğu; ana ve babanın bu konudaki haklarını sınırlayacak her türlü sözleşmenin geçersiz olduğu; –kız ve erkek çocukların mirasta eşit pay hakkı sahibi oldukları” kabul edilmiştir. Devrim Yasamız Medeni Kanun, laik hukukun ve hukuk birliğinin simgesidir."
Ardından yasadaki değişen maddeler hakkında da anımsatmalarda bulunan Moroğlu 'kadının soyadı' sürecindeki değişimleri, "Örneğin, 1992 yılında “evli kadının çalışabilmesini kocanın rızasına bağlayan madde” Anayasa Mahkemesine götürülmüş ve Anayasa Mahkemesince eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir.
1997 yılında “Kadının Soyadı” maddesinde değişiklik yapıldı, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır” hükmüne, “ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir” cümlesi eklendi. Herkesin mutlak kişilik hakkı olan “soyadı” konusunda bu yeni düzenleme ile evlenen kadının soyadı için tam eşitlik sağlanmamış olsa da, eşitlik yolunda bir adım atıldı ve kadınlara kocanın soyadı önünde evlilik öncesi soyadını da birlikte taşıma hakkı tanındı" ifadeleri ile aktardı.
AKP iktidarı ile yasanın değişim süreçlerine de değinen avukat Moroğlu, eleştirilerde bulunarak, "Medeni Kanunla kazanılmış haklardan geri adımlar… Son yıllarda iktidarın, kadını sadece anne rolü ile sınırlayan, kadını BİREY olarak görmeyen ve Medeni Kanundaki evlilik yaşı ve resmi nikah gibi kadın haklarının güvencesi olan kuralları yok sayan anlayışı, kazanımlardan geri gidişe yol açmıştır" dedi.
Sözlerine devam eden Moroğlu, "Medeni Kanunun yok sayılmasına yol açan söylemlere ve TBMM’de 2016 yılında kurulan “Aile Bütünlüğünü Olumsuz Etkileyen Unsurların Belirlenmesi Meclis Araştırması Komisyonu” Raporunda olduğu gibi yasalarda yapılması önerilen ve yasada yapılan değişikliklere tanık oluyoruz.
2017 yılında Nüfus Hizmetleri Kanununda yapılan değişiklikle Medeni Kanunun laik niteliği, hukuk birliğini sağlama işlevi kaldırıldı. Nüfus Hizmetleri Kanununda 19 Ekim 2017 tarihinde “sözde.. vatandaşların evlenme işlemlerini kolaylaştırmak, daha kolay ve seri bir şekilde hizmet almalarını sağlamak” gerekçesiyle değişiklik yapıldığı açıklandı. İl ve ilçe müftülerine de evlendirme memurluğu yetkisi verildi. Evlendirme memuru sıfatıyla sadece Müslüman yurttaşlar için yasal düzenleme yapıldı. Müftülükler din işleriyle görevli makamlardır. Oysa, Medeni Kanunumuz kişilerin din ve inançları ne olursa olsun tüm yurttaşlara uygulanan bir kanundur" dedi.
Son olarak Diyarbakır'da kaybolduktan 21 gün sonra vahşice öldürülmüş halde bulunan Narin Güran'ı da anan Moroğlu, "Devrim yasamız Medeni Kanunla kazanılmış haklarımıza sahip çıkmak için, laiklik için, eşitlik ve demokrasi için… Narin’ler yaşasın diye mücadeleye devam…" sözlerini kaydetti.
